Op 27 april keurde de Kamer van Volksvertegenwoordigers een wetsontwerp goed dat belangrijke wijzigingen aanbrengt in, onder meer, de boeken 12 en 14 van het Wetboek Vennootschappen en Verenigingen inzake (grensoverschrijdende) fusies, splitsingen en omzettingen. Het wetsontwerp strekt tot (gedeeltelijke) omzetting van Richtlijn (EU) 2019/2121 van het Europees Parlement en de Raad van 27 november 2019 tot wijziging van Richtlijn (EU) 2017/1132 met betrekking tot grensoverschrijdende omzettingen, fusies en splitsingen.

Wat verandert er?

A) Grensoverschrijdende fusies, splitsingen en omzettingen herstructureringen

Het wetsontwerp voert een nieuwe regeling in inzake grensoverschrijdende splitsingen (ter vervanging van de opgeheven artikelen 12.73 en 12.90 van het Wetboek Vennootschappen en Verenigingen). Verder wordt een meer gedetailleerde regeling uitgewerkt voor de grensoverschrijdende omzetting. Ook de aanpak inzake grensoverschrijdende fusies wordt op een aantal vlakken verfijnd.

Ten gevolge van deze nieuwe aanpak zullen de procedures inzake grensoverschrijdende fusie, grensoverschrijdende splitsing en grensoverschrijdende omzetting (hierna gezamenlijk “grensoverschrijdende herstructureringen”) voortaan erg gelijkaardig zijn.

Hieronder wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste nieuwigheden voor deze drie vormen van grensoverschrijdende herstructurering:

• Uitbreiding van de informatie- en verslagverplichtingen

• • De bestuursorganen van de bij de herstructurering betrokken vennootschap(pen) dienen een gezamenlijk voorstel op te stellen zoals ook nu al het geval is. De wettelijke verplichte inhoud wordt echter sterk uitgebreid. Opvallende nieuwe verplichte vermeldingen betreffen onder meer (i) de waarborgen (zoals garanties of panden,…) die na de herstructurering aan schuldeisers zullen worden geboden, (ii) vermelding van ontvangen subsidies gedurende 5 jaar voorafgaand aan de herstructurering (indien de overblijvende vennootschap geen Belgische vennootschap is) en (ii) beschrijving van de geldelijke vergoeding die zal worden geboden aan aandeelhouders en houders van winstbewijzen die hun uitredingsrecht uitoefenen.

• • Een nieuwe vorm van publiciteit voor elk vorm van grensoverschrijdende herstructurering betreft de verplichte kennisgeving aan de houders van aandelen en winstbewijzen, de schuldeisers en de vertegenwoordigers van de werknemers (of, indien die er niet zijn, de werknemers zelf) dat zij opmerkingen kunnen geven bij het voorstel tot uiterlijk de vijfde werkdag vóór de vergadering van het bevoegde orgaan dat over de herstructurering zal beslissen.

Het voorstel en de kennisgeving dienen te worden neergelegd ter griffie en te worden gepubliceerd in de Bijlagen tot het Belgisch Staatsblad uiterlijk drie maanden vóór het besluit tot grensoverschrijdende herstructurering. De wet biedt voortaan wel de alternatieve mogelijkheid deze documenten gedurende ten minste 3 maanden beschikbaar te stellen op de website van de vennootschap(pen). In dat geval dienen enkel bepaalde minimale gegevens (waaronder een verwijzing naar de website) te worden neergelegd en gepubliceerd.

• • De raad van bestuur dient een verslag op te maken over de voorgestelde herstructurering. Wat de wettelijk verplichte minimale inhoud van dit verslag betreft, moet een onderscheid worden gemaakt tussen:

• • • de wettelijke vereiste minimale informatie voor aandeelhouders en houders van winstbewijzen (zoals de geldelijke vergoeding bij uittreding, de rechten en middelen van de aandeelhouder); en

• • • de wettelijk vereiste minimale informatie van voor werknemers (zoals de gevolgen op arbeidsrelaties, materiële wijzigingen van de arbeidsvoorwaarden of plaats van tewerkstelling en  de invloed van dergelijke wijzigingen op dochtervennootschappen)

De raad van bestuur kan ervoor opteren deze informatie te scheiden in twee afzonderlijke verslagen.

Mits instemming van alle aandeelhouders en houders van winstbewijzen kan afstand worden gedaan van het verslag voor zover het de informatie aan de aandeelhouders betreft. Wat de informatie voor werknemers betreft, is afstand enkel mogelijk indien alle werknemers van de betrokken vennootschappen en dochtervennootschappen lid zijn van de raad van bestuur.

Deze informatie moet uiterlijk zes weken vóór de datum van de beslissing over de herstructurering ter kennis worden gebracht van de vertegenwoordigers van de werknemers. De wetgeving bevat verder ook informatieverplichtingen ten aanzien van aandeelhouders en houders van winstbewijzen.

• • Ook de commissaris van elke betrokken vennootschap dient een verslag op te maken waarin hij zich onder meer dient uit te spreken over de relevante en redelijkheid van de ruilverhouding (voor zover van toepassing) en de geldelijke vergoeding die wordt toegekend aan aandeelhouders of houders van winstbewijzen die hun uittredingsrecht uitoefenen. Aan dit verslag kan verzaakt worden mits unanimiteit van aandeelhouders en houders van winstbewijzen.

• Langere wacht- duurtijd voor grensoverschrijdende herstructureringen

• • Er dienen ten minste drie maanden te verstrijken tussen de neerlegging van het voorstel en het besluit tot grensoverschrijdende herstructurering door het bevoegde orgaan terwijl dit voorheen slechts zes weken was. Voor nationale herstructureringen blijft de termijn van 6 weken behouden.

• • De beschermingsperiode tijdens dewelke schuldeisers wiens vordering vaststaand maar nog niet opeisbaar is een zekerheid kunnen vragen wordt eveneens verlengd. Voortaan zal deze 3 maanden bedragen, te rekenen vanaf de datum van publicatie van het voorstel in de Bijlagen tot het Belgisch Staatsblad. Voor nationale herstructureringen blijft een termijn van twee maanden behouden.

• • Vermits het bevoegde orgaan pas over de grensoverschrijdende herstructurering zal kunnen beslissen ná afloop van de beschermingsperiode, zal de beslissing pas meer dan drie maanden ná neerlegging van het voorstel kunnen worden genomen. In de praktijk kan de periode tussen neerlegging van het voorstel en verstrijken van de beschermingstermijn makkelijk 15 weken bedragen.

• Stemrecht voor houders van aandelen zonder stemrecht en winstbewijzen – nieuwe meerderheidsvereiste voor grensoverschrijdende omzetting

• • De nieuwe wetgeving bepaalt uitdrukkelijk dat aandelen zonder stemrecht stemrechtgerechtigd zullen zijn bij grensoverschrijdende splitsing (zoals dit reeds het geval was bij grensoverschrijdende fusie en grensoverschrijdende omzetting).

• • Ook houders van winstbewijzen zullen stemrecht hebben bij beslissingen inzake grensoverschrijdende herstructureringen (één stem per winstbewijs) mits twee beperkingen: (i) het totale aantal stemmen verbonden aan winstbewijzen kan niet meer zijn dan de helft van het totale aantal stemmen verbonden aan aandelen en (ii) bij de stemming kunnen de winstbewijzen niet aangerekend worden voor meer dan 2/3 van de stemmen uitgebracht door aandelen.

• • Elke vorm van grensoverschrijdende herstructurering zal voortaan een meerderheid van drie vierde van de uitgebrachte stemmen vereisen. De vereiste van een vier vijfde meerderheid voor grensoverschrijdende omzettingen komt dus te vervallen.

• Uittredingsrecht voor aandeelhouders en houders van winstbewijzen

Eén van de opvallendste vernieuwingen betreft het uittredingsrecht voor aandeelhouders en houders van winstbewijzen indien de, na herstructurering, overblijvende vennootschap niet door het Belgisch recht wordt beheerst.

Dit uitredingsrecht bestaat enkel ten gunste van aandeelhouders en houders van winstbewijzen die  reeds vóór de algemene vergadering die over de herstructurering beslist kennis hebben gegeven van hun tegenstem en hun intentie om hun uittredingsrecht uit te oefenen én ook effectief deelnemen aan de algemene vergadering en daar hun tegenstem en uittredingsrecht uitoefenen. Zij hebben recht om uit te treden tegen ontvangst van de in het fusie-, splitsings- of omvormingsvoorstel vermelde geldelijke vergoeding (die zij desgevallend ook kunnen aanvechten). Zij kunnen hun betaling slechts ontvangen na voldoening van schuldeisers die zich gemanifesteerd hebben in het kader van de wettelijke beschermingsprocedure maar hebben in elk geval recht op een vergoeding binnen twee maanden na het van kracht worden van de grensoverschrijdende herstructurering. Hun aandelen zullen worden vernietigd. Deze geldelijke vergoeding betreft geen uitkering en is dus niet onderworpen aan netto-actief of liquidatie testen. Bij grensoverschrijdende splitsing zal elke verkrijgende vennootschap hoofdelijke gehouden zijn tot betaling van de geldelijke vergoeding (maar slechts ten belope van het verkregen netto-actief)

Bij grensoverschrijdende fusies en splitsingen kunnen aandeelhouders die vooraf geen kennis hebben gegeven van de intentie om gebruik te maken van hun uitredingsrecht maar (i) uiterlijk tijdens de algemene vergadering laten weten niet akkoord te gaan met de ruilverhouding, (ii) tijdens de algemene vergadering tegenstemmen en (iii) dit als zodanig laten notuleren een betaling in geld verzoeken voor de voorzitter van de ondernemingsrechtbank, optredend in kort geding binnen de 30 dagen na de algemene vergadering.

• Toenemend belang van de rol van de notaris

De nieuwe wetgeving kent een centrale rol toe aan de notaris die optreedt in het kader van een grensoverschrijdende herstructurering. Voorafgaand aan de beslissing tot grensoverschrijdende herstructurering door de bevoegde organen van de betrokken vennootschapen, zal de optredende notaris een attest moeten verstrekken zonder hetwelk de grensoverschrijdende herstructurering niet mogelijk is.

De betrokken vennootschappen zullen bij de aanvraag van het attest bepaalde wettelijk voorgeschreven informatie moeten voegen. Het betreft onder meer informatie over het herstructureringsvoorstel, reacties en adviezen op dit voorstel, het aantal werknemers alsook fiscale certificaten die aangeven of de vennootschappen openstaande fiscale schulden hebben (met inbegrip van sociale zekerheidsbijdragen).

Indien de notaris op basis van de verstrekte informatie van oordeel is dat wettelijke formaliteiten niet correct werden nageleefd en/of bepaalde informatie ontbreekt en/of schuldeisers die bijkomende zekerheid of andere waarborg hebben gevorderd geen voldoening hebben gekregen, zal het notarieel attest geweigerd moeten worden. Wel kan de notaris desgevallend een regularisatieperiode van maximum twee maanden toestaan.

De nieuwe wetgeving vermeldt ook uitdrukkelijk dat de notaris het attest ook moet weigeren wanneer hij vaststelt dat de grensoverschrijdende herstructurering is opgezet “voor onrechtmatige of frauduleuze doeleinden die leiden tot of gericht zijn op ontduiking of omzeiling van Unie- of nationaal recht, of voor criminele doeleinden.”

B) Nationale fusies, splitsingen en omzettingen

De impact van de nieuwe wetgeving op louter nationale fusies, splitsingen of omzettingen is eerder beperkt:

• de mogelijkheid om het fusie- of splitsingsvoorstel via de website van de betrokken vennootschappen ter beschikking te stellen (mits neerlegging en publicatie van bepaalde minimale identificatiegegevens) bestaat voortaak ook voor nationale fusies/splitsingen; en

• aanpassing van de regels inzake quorum en meerderheid voor nationale omzetting:

• • aanwezigheidsquorum: het quorum tijdens de eerste vergadering blijft behouden op  ½ van het kapitaal (of van het totaal uitgegeven aandelen in een kapitaalloze vennootschap) maar de nieuwe wetgeving voegt toe dat een tweede vergadering geldig kan beslissen ongeacht het aantal aanwezige of vertegenwoordigde aandeelhouders; en

• • meerderheid: voortaan volstaat een meerderheid van drie vierde van de uitgebrachte stemmen.

Wanneer treedt de nieuwe wetgeving in werking?

De nieuwe wetgeving treedt, voor het merendeel van de bepalingen, in werking 10 dagen na haar publicatie in het Belgisch Staatsblad en zal dus van toepassing zijn op alle (grensoverschrijdende) herstructureringen waarvan het voorstel na die datum wordt neergelegd/bekendgemaakt.

Een aantal bepalingen zullen om technische redenen pas later (30 juni 2023 of 15 december 2023) in werking treden.